Blender Nedir? Yenir Mi?

Özgür Yazılım, Linux ve tasarım kavramlarını aynı masaya koyduğumuzda, işimizi gören güncel uygulamaları hemen sıralamak mümkün: Gimp, Krita, Inkscape ve elbette en ön sırada Blender….

Bunların hepsi de özgür yazılımlar.

Peki ama sektörde profesyonel işleri hızlı bir biçimde ortaya çıkartmak ve hatta yeri geldiğinde bir ekip çalışması söz konusu olduğunda, bir önceki cümle sonunda akıllara gelen uygulamalardan hangilerinin adını duyuyoruz?

Sektöre tamamiyle hâkim olmasalar da sözü geçen, ağırlığı olan firmalar ve bu firmaların uygulamaları var. Bir köşede üç boyutlu tasarıma da göz kırpan ve Substance ailesini kendi bünyesine katan Adobe var. Bir diğer köşede de AutoCAD, 3ds Max, Maya, Fusion 360 gibi ürünleriyle Autodesk. Her ikisi de sektörde uzun zamandır paket çözümler sunan, ürünleri sektörde neredeyse “olmazsa olmaz” konumda olan firmalar. Bu ikisi dışında rağbet gören ve daha belirli ihtiyaçları karşılayan uygulamalar da var. Ancak tüm bunları bir araya getirdiğimizde, kaçı Linux’ta mevcut? Kaçı özgür yazılım? Kaçı sektörde kabul görmüş ve bir ekip çalışmasında kabul görüyor?

Sektörün demirbaşlarından Adobe Photoshop’a alternatif olan Gimp; bireysel veya bağımsız projelerde bir çok işe yetişebilen özgür bir yazılım olsa da, henüz sektörde adı aranan bir uygulama değil ne yazık ki. Krita; görüntü işleme yeteneğine sahip olsa da odağı ekran sanatsal resimler oluşturmamız için geliştirilen bir uygulama ve bu sebeple kimseye de rakip olmak gibi bir gayesi yok aslında. Inkscape ve Scribus da, Adobe’nin Illustrator ve InDesign uygulamalarına alternatif özgür birer yazılım olsa da, şimdilik onlar da Gimp gibi bireysel veya bağımsız projelerde yetebilen ve Linux tarafındaki tek alternatifler. Peki, bu yazının odak noktası olan Blender için ne söylenebilir?

Özetle; çok olumlu şeyler söyleyebiliriz.

Nereden geliyor bu Blender?

Hollanda kökenli bir firma olan NeoGeo (oyun donanımı üreticisi olan Neo Geo’dan bağımsız, alâkasız bir şirket) oyun stüdyosunun kendi bünyesinde geliştirdiği bir üç boyutlu modelleme aracı. Sonraki süreçte kaynak kodları Genel Kamu Lisansı altında kamuya açılıyor ve topluluk desteği ile yeni bir yolculuğa başlıyor diyebiliriz özetle. Günümüzde ise Intel, Nvidia, AMD, Epic Games, Unity, Adobe, Microsoft, Google, Ubisoft, Steam ve daha onlarca firma ve binlerce kullanıcısı tarafından fonlanan, desteklenen bir proje.

Film sektöründe bildiğimiz kadarıyla ilk 2004’te vizyona giren Örümcek Adam 2‘nin yapım sürecinde kullanıldı, hem ön görselleştirme hem de animasyonlarda. Kaptan Amerika: Kış Askeri, Yüksek Şatodaki Adam, I Lost My Body, Hardcore Hanry, Maya ve Üç Savaşçı, Wolfwalkers, Next Gen, Cinderella the Cat gibi yapımlarda da ön görselleştirme sürecinde, sahnelerde kullanılan üç boyutlu model ve animasyonların yapım sürecinin tamamı veya bir kısmında kullanıldı. Ki bu tür yapımlarda sadece tek bir aracı kullanmayan onlarca kişiyle birlikte çalışıldığını ve her birinin de kendi uzmanlaştıkları araçları tercih ettikleri de düşünürsek, gene de net bir liste çıkarmak pek mümkün olmayabilir. Warner Bros Animasyon Stüdyosu’nun haftalar önce açtığı iş ilanında “tercihen Blender tecrübesi” ifadesini kullandı.

Nasa, Mars’a gönderdikleri araştırma aracı Curiosity’nin 3. yıldönümünü kutlamak için bu uzay görevinin en önemli anlarını yansıtan bir web uygulaması geliştirmişti. Üç boyutlu modellemeler ve sahneler Blender’da modellenmiş ve web uygulaması haline getirebilmek için de Blend4Web isimli bir eklenti kullanmışlardı. Bu eklenti ne yazık ki güncel Blender sürümleriyle uyumlu değil, ancak 2.79 numaralı eski sürümüyle kullanılabiliyor ve hâlâ da erişime açık.

Blender’ın belki de en aktif biçimde kullanıldığı sektör olan oyun sektöründe ise bir liste oluşturmak zor. Belki de en akıllarda kalan en son haber, Ubisoft’un 2019’da stüdyolarında Blender’ı da kullanmaya başladıklarını duyurmasıydı. Embark Studios, Egosoft, EA Games, Gameloft, Wube Software, Infinity Ward gibi ismini duyduğumuz popüler oyun stüdyolarının kullandıkları araçlar arasında Blender da var. Ki bu bilgiler, basit bir internet araştırması ile edinilen bilgiler. Öte yandan, son on sene içerisinde çıkan sayısız oyun mod’u içeriğinde ve bağımsız oyun projesinde de kullanılan uygulamalardan biri aynı zamanda.

Tüm bu bilgiler bize şunu anlatıyor ki; Blender, sektörde kabul görmüş, bugüne kadar sayısız video oyunu, reklam animasyonu, dizi ve filmde kullanılmış bir üç boyutlu modelleme aracı ve piyasadaki alternatifler karşısında geri kalır bir yanı da yok. Son yıllarda Türkiye’de bile oyun stüdyoları tarafından kabul gören, tanınan bir uygulama.

Blender ile olan ilişkim

Üç boyutlu modellemeye olan ciddi ilgim üniversitede ilk Maya dersi almaya başlamamla ortaya çıktı. Bu süreçte 3dsMax’i ve Blender’ı (v2.57) denedim ve ardından mezuniyet projemde de dahil olmak üzere üç boyutlu modellemeye olan ciddi ilgim, üniversitede Maya derslerini aldığın ilk dönem ortaya çıkmıştı ve sonraki süreçte 3dsMax’i ve Blender’ı (v2.57) da kendi olanaklarımla öğrenip kullandım. Sonuçta mezuniyet projemde de dahil olmak üzere üniversite sonrasındaki süreçte Blender’ı kullandım. O yıllarda sektör standartlarına yetişme potansiyeli olan bir uygulamayken, günümüzde bu standartları rahatlıkla karşılayan bir uygulama. Her sene yeni sürümü çıkan Autodesk’in Maya ve 3dsMax uygulamalarından farklı olarak, daha sık güncellemelerle yenilikleri bünyesine dahil ediyor. Topluluğu sayesinde inanılmaz sayıda ücretsiz ve ücretli eklentilerle ihtiyaca göre daha da yetenekli hale geliyor. Alternatiflerine göre ise çok hızlı tepkiler veren bir uygulama.

Blender, temelinde mesh tabanlı üç boyutlu modelleme yapabildiğimiz, yaptığımız modellere iskelet oluşturarak hareketlendirebildiğimiz (ki bunun için rigging ifadesi kullanılır) bir uygulama olarak çıkmıştı yolculuğuna. Bugün ise hem mesh modelleme konusunda sektör ihtiyaçlarını karşılayacak kadar yetenekli, aynı zamanda Sculpting yeteneğiyle bir yandan ZBrush’a da göz kırpıyor. Grease Pencil seçeneğiyle üç boyutlu bir ortamda iki boyutlu çizimler ve animasyonlar oluşturmaya olanak sağlıyor. Motion Tracking ve Compositing yeteneği sayesinde önceden çekilmiş hareketli görüntülerin üstüne üç boyutlu sahnelerini uygulamanıza izin veriyor ve hareketli görüntülerinizi kesip biçebilmeniz için de haliyle Video Editing yeteneğiyle birlikte geliyor.

Blender ile oluşturduğunuz üç boyutlu modelleri –dilerseniz animasyonlu bir biçimde– Godot Engine, Unreal Engine veya Unity ile rahatlıkla kullanabiliyorsunuz. Bir başka deyişle, üç boyutlu oyun içerikleri (game asset’ler) üretebiliyorsunuz. Doku kaplamaları ve UV Mapping hazırlayabiliyorsunuz. Adobe Substance Painter, Quixel Mixer gibi açık kaynaklı olmasa da sektörde sıklıkla kullanılan güncel doku kaplama oluşturma araçlarıyla sorunsuzca paslaşabiliyorsunuz. Hareketli sahnelerde fizik ve parçacık simülasyonu kullanabiliyorsunuz. Bünyesinde yer alan iki ayrı render motoruyla da çok başarılı sonuçlar alabiliyorsunuz. Kısacası, işini layıkıyla yapan bir uygulamadan bahsediyoruz.

Yenir mi? Neden olmasın?

Senede bir yeni sürümü duyurulan benzerlerinin aksine Blender, sıklıkla güncellenen bir uygulama. Bu sayede yeniliklerle tanışmamız uzun sürmüyor. Karşılaşılan hatalar hızlıca gideriliyor. Canlı bir topluluğu var ve hem karşılaşabileceğiniz hatalar hem de takıldığınız noktalar ile ilgili internette kolaylıkla bir yanıt bulabiliyorsunuz. Ücretli ve ücretsiz, yüzlerce eğitim videosu mevcut.

Toparlamak gerekirse, dişli rakiplerine karşı duruşu sağlam, arkasına topluluğunun desteğini almış ve sektöründe tanınan bir özgür yazılım Blender.

Kısacası merakınız varsa, neden Blender olmasın?