Türkiye’de İnternet hayatımızda!

2023 yılı itibariyle nüfusunun %94,1’i aktif İnternet kullanan bir ülke olarak, İnternetle nasıl tanıştık, bu yazımızda size biraz bunlardan bahsedeceğiz.

İlk İnternet’in temelleri 1950’li yıllarda Amerika’da atılmaya başlandı. Daha sonra 60’lı ve 70’li yıllarda internet hızlı bir şekilde gelişmeye başladı. Günümüzde ki halini alması 1989 yılında oldu. Belki İnternet’in keşfi ve dönüşümünü ayrı bir yazımızda uzun uzun anlatırız.

12 Nisan 1993 çoğumuz için oldukça sıradan bir tarihken, İnternet’in büyülü dünyasını keşfetmek için yola çıkan bir grup araştırmacı için unutulmaz bir tarihti. Türkiye ilk kez İnternet’le, 12 Nisan 1993 tarihinde ODTÜ’den Ankara-Washington arasında kiralık hat kurularak yurtdışıyla sağlanan bağlantı sayesinde tanıştı. Tabii ki daha önceden de tecrübe edilen birçok ağ teknolojisi vardı. O gün İnternet ile dünyaya açılan ekiptekiler, şu andaki cep telefonundaki hızları göz önünde bulundurduğumuzda çok anlamsız gelebileğini fakat 64k ile bağlantının o zaman için baş döndürücü bir hız olduğunu söylüyorlardı.

Aslında,Türkiye’deki üniversiteler 1980’lerde dünya çapındaki akademik araştırma ağlarına dâhil oldu. EARN (Avrupa Akademik ve Araştırma Ağı) ve BITNET (Because It’s Time Network), 1986’da kurulmuştu. 1987’de Ege Üniversitesi’nin öncülüğünde kurulan Türkiye Üniversiteler ve Araştırma Kurumları Ağı (TÜVEKA) da EARN ve BITNET’in parçası oldu. Ancak Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) başta olmak üzere Türkiye’den bu ağlara katılanlar, kapasitenin kendilerine yetmediğini düşünüyordu. 1990’da ortaya çıkan WWW bu sorunu çözebilirdi.

ODTÜ ve TÜBİTAK bu amaçla 1991 yılında internete bağlı yeni bir ağın kurulması için bir proje başlattı. 1992 yılının ekim ayında Türkiye ile Hollanda arasında X.25 protokolü üzerinden deneysel bir internet bağlantısı kuruldu. Elde edilen başarı üzerine ODTÜ ve TÜBİTAK, PTTE’ye başvurup 64 kbps kapasiteli kiralık hat bir temin etti. Türkiye’den ilk internet bağlantısı, ODTÜ Bilgi İşlem Daire Başkanlığı sistem salonundaki yönlendiricilerle  ABD’deki NSFNet (Ulusal Bilim Vakfı Ağı) arasında kuruldu.

İnternet bir neslin hayatını kolaylaştırırken, bir neslin de hayatını değiştirdi. Şuan internetsiz bir hayatı hayal dahi edemeyen teknolojik yerli nesillerimiz için bazı hızlar, kapasiteler ya da alt yapılar bizi bugünlere taşıdı. Dünya’nın çoğu ülkesinden önce, temiz ve akıcı bilgi akışlarını sağlamaya çalışan ekipler eminiz ki oldukça yorucu yollardan geçmişlerdir.

Öngörülü araştırmacılar ve yöneticiler olmasaydı, öğrenciler, araştırmacılar Dünya’nın başka bir ucundaki çalışmalardan haberdar olmakta gecikecek, teknoloji üreten ülke konumuna geçtiğimiz bu süreç oldukça gecikecektik. Bu çalışmaları yürüten tüm ekiplere teşekkürü borç biliriz.